قلعه اورارتویی روستای بسطام قدمت این قلعه به تمدن اورارتویی سده ۸ (پیش از میلاد) می رسد که در غرب شهر قره ضیاءالدین به مسافت ۷ کیلومتر از شهر قرار دارد. در همین قلعه سنگ نوشته ای وجود دارد که در آن مشخصات این قلعه به خط میخی درج شده است. در بالای در قلعه مخروجه دژ بسطام بسطام به طول ۷۲ و به عرض ۱۶ سانتیمتر به خط میخی بدست آمده است.
سنگ نوشتههای دیگری نیز از تمدن اورارتویی در منطقه بدست آمده اما در متن سنگ نوشته یاد شده آمده است که روسا پسر ارگشتی ، قلعه بسطام را معبدی برای خالدی بنا کرده است. در منابع ارمنی این قلعه بنام شهر روسا معروف شده است
در این قلعه آثار دیگری نیز وجود دارند که برخی از آن ها متعلق به ارمنی ها هستند که به نام اورارتویی آن ها را می شناسند. در حفاری های محوطه قلعه در قرون وسطا ، در ارتفاعات قلعه بسطام ، سنگی با لبههای نامنظم به دست آمده که نقش صلیب ارمنی بر روی آن کنده شده است.
با شکست و فروپاشی اورارتوها، ارمنیان تازه وارد تمدن اورارتوی را در این منطقه بنا نهادند و در طول اقامت خود آثار تاریخی زیادی از خود بجا گذاشته اند که یک قلعه و یک اتاق به نام بوزخانه در قسمت جنوبی شرقی روستای یادشده از جمله آن ها می باشد.
قلعه تاریخی اورارتویی دژ بسطام قلعه یا “دژ بسطام” متعلق به سال های ۶۴۵ و ۶۸۵ می باشد و در نزدیکی روستایی به همین نام واقع است.
این دژ در در ۴۴ کیلومتری غرب بخش قره ضیاء الدین در منطقه ای به وسعت ۳۲ هکتار قرار گرفته که بر اساس کتیبه ای که از روسای دوم ، یکی از پادشاهان اورارتویی کشف شده، یکی از مهم ترین و باشکوه ترین شهرهای اورارتویی زمانی خود بوده است.
این قلعه با سلطه قوم ماد بر این منطقه متروکه شده و در دوران قرون وسطی (همزمان با دوره مغول) توسط گروهی از مسیحیان مورد سکونت قرار گرفت که از آنها نقش صلیب هایی روی صخره ها باقی مانده است.
براساس کاوش های باستانی، این قلعه در مدت ۵۰ سال و در سه مرحله ساخته شده و دارای معبد، بازار و مقر حکومتی، برج، بارو، دروازه و راه های مخفی ویژه است. قلعه بسطام دارای دیوارهای مستحکم و مقاوم سنگیِ است که روی صخره ای بلند مشرف به دره ای بزرگ قرار دارد .
بر اساس آثار اورارتویی، دژ بسطام یک میان قلعه در همین بنا داشته که معبد خدایان اورارتور بوده است.
در اینجا همچنین یکی از انبارهای بزرگ آذوقه وجود داشته است.