گذشته و حال تاريخچه بخش حاجيـــــلار

گذشته و حال تاريخچه بخش حاجيـــــلار  حاجیلار یکی از روستاهاي ( كه اخیرا به بخش ارتقایافته ي) شهرستان چایپاره  در استان آذربایجان غربی می باشد .  که توسط برخی عوامل جدیدا به شهر تبدیل شد که همان بهتر روستا میماند ولی متاسفانه …     نام روستا و وجه تسمیه آن     با استناد به بیانات بزرگان روستا و همچنین کتاب دکتر باقری بسطامی ،اکثر افراد این آبادی به شغل شریف حمل داری زائران مکه (حاجیان)مشغول بوده وهمه حاجیان روستاهای اطراف از اینجا راهی مکه مکرمه می شدند به همین جهت محل سکونت آنان را حاجیلار(محل اجتماع حاجیان)نامگذاری نمودند.

مهندس حسین حسین زاده بخشدار حاجیلار

مهندس اصغرنژاد شهردار حاجیلار

برخی از معتمدین نیز وجه تسمیه به گونه ای دیگر بیان داشتند که چهار برادر از روستای چورس به این منطقه که مکانی کاملاً بکر و چمنزار بوده مهاجرت نموده و در این مکان سکنی گزیدند و چون هر چهار برادر حاجی بودند و بانی آبادی این مکان شدند این آبادی حاجیلار نام گرفت.        سابقه سکونت و شکل گیری روستا  قدمت روستای حاجیلار بیش از 450 سال بوده و از جمله علل پیدایش روستا وجود آب و رودخانه آق چای وزمین های حاصل خیز کشاورزی بوده است.هسته اولیه روستا در کنار رودخانه بوده و بعدها در جهات مختلف گسترش داشته است.  موقعیت جغرافیایی روستا  روستای حاجیلار در موقعیت جغرافیایی 38درجه52دقیقه ..ثانیه و عرض جغرافیایی 45درجه 05دقیقه 25ثانیه طول جغرافیایی و در ارتفاع 1055متر از سطح دریا واقع شده است با توجه به اطلاعات هواشناسی روستای حاجیلار دارای زمستان های سرد و تابستان های گرم می باشد حداکثر درجه حرارت در مرداد ماه 32درجه سانتی گراد و حداقل 2-درجه در دی ماه گزارش شده است متوسط بارندگی سالیانه 224میلی متر که بیشترین آن در اردیبهشت ماه است می باشد.  اطلاعات جمعیتی، قومی و اجتماعی روستا  روستای حاجیلار بر اساس سر شماری سال 1390 مرکز آمار ایران 1560 نفر در قالب 428 خانوار است. در سالهای اخیر به علت توسعه روستا و مرکزیت قرار گرفتن روستا در بخش حاجیلار رو به افزایش خانوار و جمعیت می باشد. طایفه های مشهور و قدیمی روستا مولا ولی، مرندی و کفیلی می باشد.     فاصله روستا با مرکز شهرستان  نزدیکترین روستا به حاجیلار روستای بابل آباد به فاصله 1 کیلومتر می باشد .نزدیکترین شهر به روستا شهر قره ضیاءالدین که همان مرکز شهرستان چایپاره است می باشد.  نوع فعالیت ساکنان روستا   در روستای حاجیلار فعالیت  تقریب به اتفاق ساکنان روستا در امر کشاورزی و دامداری بوده است. و بسیار کم هم به دیگر شغلها از جمله تجاری، بازرگانی، خدماتی و غیره می پردازند.                 امکانات روستا  روستای حاجیلار دارای امکانات آموزشی (مدرسه شبانه روزی، مجتمع اموزشی )سالن         ورزشی،چندین واحد تجاری، دو مسجد، نانوایی، بقالی،جوشکاری، خدماتی و غیره می باشد.  طرح هادی و سابقه آن  روستای حاجیلار دارای نقشه طرح هادی می باشد که اجرا هم شده است.  حدود و ثغور روستا بر اساس محدوده ثبتی و عرفی و یا نقشه طرح هادی  روستای حاجیلاراز شمال به زمین های کشاورزی بابل آباد ،شرقاً زمین های زنگلان سفلی و علیا و جنوباً اللهوردی کندی و بیگ درویش و غرباً زمین های کشاورزی حسین بگلو محدود است.        آداب و رسوم و فرهنگ اهالی روستا  اهالی این روستا دارای فرهنگ اصیل هستند در تمامی اعیاد (عید قربان عید نوروز و ….)جشن می گیرند در چهارشنبه سوری اخر هر سال برای نو عروس ها هدیه که همان به زبان آذری پای می باشد می فرستند و همچنین برای گرامیداشت عزیزانشان که در سال جاری مرحوم شده اند در چهارشنبه سوری روبه روی منزل مرحوم اتش روشن نموده و فاتحه می فرستند.از دیرباز مرسوم بوده در عید های بزرگ طایفه هایی که به هر دلیلی قهر بودند را با همدیگر اشتی می دادند و در شب های سرد زمستان در خانه های قوم و خویش و همسایه ها به شب نشینی می پرداختند     نام مزارع و مکان های تابعه روستا  مکان های تابعه این روستا مزارع آبی سردار باغی ، کومبز ارخی ،گبی ،مردان يري ،انابی یری ،ملا کریم یری . شیخ وهاب یری می باشد  آسیاب های قدیمی روستا  آسیاب های قدیمی روستا عبارت بودند از :صلاح درمانی، ماهرل درمانی،آغ درمان و حاج احمد درمانی – مردم روستا اکثراً به کار کشاورزی مشغول بوده و عمده ترین محصولاتشان گندم،جو،جغندرقند ،کدو و آفتابگردان و درخت های پر محصول انواع میوه جات بود. در قدیم مردم با استفاده از حیوانات اهلی زمین های خود را شخم می زدند.                                                                                                                         این روستا  در 60کیلومتری شهر خوی ودر یک کیلومتری راه ترانزیتی بازرگان – تبریز قرار دارد.  شهرستان  قره ضیاءالدین شامل چهار دهستان بنامهای قره ضیاءالدین ؛  چورس ؛ حاجیلار شمالی ؛ حاجیلار جنوبی است.حاجیلار جنوبی به مرکزیت حاجیلار و حاجیلار شمالی به مرکزیت  کامل آباد است . دهستان حاجیلار شامل روستاهای حاجیلار ؛ زنگلان علیا  ؛ زنگلان سفلی ،حسین بگلو ؛ الهوردی کندی ؛ بیگ درویش  ؛ طهار آباد  ؛ حسین آباد  ؛  بابل آباد ؛ کورابلاغ ؛ دیزج حاتم خان  ؛ شور کهریز….می باشد.  مردم این روستا به زبان ترکی صحبت می کنند ومسلمانند و شیعه مذهب . از قدمت این روستا اطلاع چندانی در دست نیست ولی در اطراف روستا خرابه هایی در سی چهل سال پیش وجود داشت به ساری داش معروف بود .همچنین یک تپه باستانی وجود دارد که حاکی از وجود قبرستان و آتشکده در آن منطقه است. رود آغ چای از کنار این روستا می گذرد و باعث رونق کشاورزی در این منطقه شده است .اهالی روستا از سه طایفه مهم تشکیل شده است که عبارتنداز:    ·        طایفه ی ملا ولی که از سراب به این محل کوچ کرده اند.  ·        طایفه ی مردی(مرندی)که از مرند و جلفا آمده اند.  ·        طایفه ی کفیلی که از قبایل کوفه ی عراق به این طرف آمده اند .   محل استقرار آنها هم جالب توجه است به طوری که طایفه ی ملاولی در غرب روستا ؛ کفیلی در وسط روستا ؛ مردی در شرق روستا ساکن شده اند.البته طایفه ی ملاولی اولین طایفه است که در این محل ساکن شده اند. سابقه فعالیت شورای اسلامی روستای حاجیلار: اسامی شوراهای منتخب مردم روستا تا به امروز 1401-3-23 دوره اول:1377-1381 آقایان محبعلی رنجبری ،حاج فرامرز محمد نژاد ،حاج پرویز قاسم پور از اقدامات انجام گرفته طی این دوره تاسیس نانوایی در روستا را می توان نان برد. دوره دوم:1381-1385آقایان  قاسم شکوری ،مرتضی کفیلی ،حسین علی اقدم دوره سوم:1385-1391 آقایان اسکندر محمد نژاد ،عزت الله بیرامی ،ولی جعفرزاده دوره چهارم ؛ 1391-1395 آقایان غلامرضا کفیلی ، اسکندر محمدنژاد و علی قربانی دوره پنجم ؛ 1395-1399 اقایان اکبر بشیری، کاظم حسین پور،اسکندر محمدنژاد،علی اصغر قهرمانی و علی قربانی دوره ششم ؛ آقایان اکبر بشیری ، غلامرضا کفیلی ، اسکندر محمدنژاد ، غلامرضا قهرمانی و خانم مهدیه رضا پور از اقدامات مهم این دوره تاسیس دبیرستان شبانه روزی خلیج فارس،کلنگ زنی ساختمان بخشداری حاجیلار، اجرای طرح هادی، واگذاری انشعاب گاز، و دو بانده نمودن مسیر حاجیلار به بابل آباد.  دوره چهارم :1392-1396 آقایان اسکندر محمد نژاد، علی قربانی، محمدرضا امینی، کاظم حسین پور وغلامرضاکفیلی از اقدامات این دوره تا به امروز افتتاح پارک کودک حاجیلار،افتتاح ساختمان دهیاری ( شهرداری فعلی)،اختصاص زمین برای غسالخانه (البته غسالخانه در دو محل احداث شده و بخاطر مشکلات و … هنوز از هیچکدام بهره برداری نشده است ) ساماندهی و جمع آوری زباله ،خرید و اجراو نصب فونداسیون های روشنایی بلوار،پیگیری و تخصیص بودجه برای اجرای طرح هادی روستای حاجیلار آسفالت تمامی معابر ، ساماندهی نهر عمومی مزارع کشاورزی ( کند آرخع، چاتال آرخع)،ساخت و آماده سازی ساختمان اداری ، افتتاح فرماندهی انتظامی و ناحیه حوزه مقاومت سپاه حاجیلار ، تابلو گذاری معابر و پلاک کوبی درب منازل می باشد.آماده سازی زیرساختهای شهری و نقشه برداری برای نسل آینده سپاس از همراهی شما دوستان و بزرگواران. با سلام خدمت همه دوستان در گذشته  توضیح داده بودیم که حاجیلار روستایی بود که جدیدا به بخش و در واقع مرکز بخش حاجیلار تبدیل شده بود. از دیگر حرفها هم میشه به این اشاره کرد که حاجیلار در سال 97 رسما شکل خود را از روستایی به شهری تبدیل کرد چه بسا در این میان هیچ سودی حاصل نشد و در واقع با همان ساختار و موقعیت فقط و فقط  تغیر اسم داد که این تغیر اسم کلا به ضرر اهالی این روستا بود روستایی بدون پتانسیل و بدون تغیر زیرساختها و …   اولین شهردار حاجیلار مهندس غلامرضا قهرمانی که بومی همین شهر است در سال 98 با استعفا از سمت خود کناره گیری کرد. مدت خدمت یک سال دومین شهردار مهندس حسن خضری از شهرستان چالدارن یا همان سیه چشمه به عنوان شهردار انتخاب شد که ایان نیز کارمند رسمی شهرداری میباشد که بعد از اتمام مدت خدمت خود در جایگاه شهردار کنار گذاشته شد. مدت خدمت دوسال سومین شهردار نیز مهندس مجید اصغرنژاد بومی شهرستان و از کارمندان فرمانداری میباشد و اهل #باستانشهرچورس است انتخاب شده است. و تا به این تاریخ در حال خدمت می باشد. شبکه معابر شبکه معابر و راههای ارتباطی روستا به سه قسمت تقسیم میشود ؛  1 _ معابر اصلی شامل خیابان 12 متری امام و خیابان 10 متری شهید اکبری  2_ معابر نیمه اصلی شامل خیابان 8 متری شهید کامرانی و خیابان 6 متری شهید علیزاده و خیابان 6 متری شهید غفاری  3_معابر فرعی شامل کوچه های قدیمی و باریک معبر اصلی و نیمه اصلی را به همدیگر متصل می کنند .  معابر اصلی و نیمه اصلی طبق اصول مهندسی ساخته شده و استاندارد می باشد و معابر فرعی به دلیل قدیمی بودن و عدم رعایت اصول مهندسی از استاندارد شهرسازی برخوردار نمیباشد که داراری مشکلاتی از قبیل هم عرض بودن .عدم شیب بندی مناسب و … می باشند .   جمع آوری آبهای سطحی جمع آوری آبهای سطحی در این روستا به شکل زیر میباشد :     در معابر و خیابانهای اصلی سیستم جمع آوری آب به صورت دو کاناله می باشد ، یعنی در هر دو طرف خیابان کانلهای برای جمع آوری و هدایت ابهای سطحی تعبیه شده است .     در خیابانهای نیمه اصلی سیستم جمع آوری و هدایت آبهای سطحی به این صورت می باشد که در یک سمت خیابان کانال و در سمت دیگر آن کانیوو تعبیه شده است . ( در این قسمت متاسفانه به دلیل عدم رعایت نکردن اصول مهندسی و استانداردهای شهر سازی کانیوو که باید در قسمت شمال و نورگیر خیابان تعبیه میشد در قسمت جنوبی تعبیه شده است که باعث بروز مشکلاتی همچون یخ زدگی سطح معابر و … در فصل سرما میشود .) پیشنهاد : محل قرارگیری کانال در طرحای آینده از قسمت شمالی به قسمت جنوبی معابر انتقال پیدا کند .     در معابر فرعی این سیستم به صورت کانیوو در وسط معبر تعبیه شده است . آبهای سطحی در قسمت جنوبی روستا به رودخانه آق چای هدایت میشود و در قیمت شمالی روستا به نهری معروف به کندآرخی که آنهم بعد از طی مسافتی حدود 15 کیلومتر مجددا به رودخانه آق چای هدایت میشود . مراکز تفریح و تجمع جوانان و افراد مسن تجمع افراد مسن به صورت فصلی میباشد بطوری که در فصلهای معتدل سال در مراکز محلات و در فصلهای سرد سال در کافه های سنتی و مساجد میباشد در صورتی که جوانان و افراد کم سن و سال در پایگاه شهدای روستا،مساجد و مراکز محلات میباشد که تفریح آنها نیز در سالن ورزشی،پارک،ده شهر واقع در کنار رودخانه آق چای میباشد . بافت روستا قبل از سال 1388 عمده بافت این روستا از بافت قدیمی(کاه گل،آجری و … ) تشکیل شده بود که بعد از این دوره به جهت اختصاص وام های مسکن و شهر سازی عمده بافتهای فرسوده روستا تخریب و بافت جدید (آهن و آجر،بتن،اسکلت فلزی و … ) جایگزین آن شد به طوری که 80 درصد بافت روستا را بافت جدید و نو ساز تشکیل میدهد .

کاربریها این روستا به دلیل قرار گرفتن در مرکزیت بخش حاجیلار و اهمیت مکانی ویژه ای که در سطح شهرستان برخوردار است دارای کاربری های زیادی ازجمله ( مذهبی و سیاسی،آموزشی،بهداشتی و درمانی،تجاری،نظامی ،اداری ،خدماتی و … ) می باشد .  کاربری مذهبی این روستا دارای دو مسجد که در ضلع های جنوبی(مساحت 300 متر مربع) و شمالی (500 متر مربع) روستا واقع شده است که کلیه مراسم مذهبی و ملی در آنها برگزار میشود . از کمبودهای این روستا وجود حیسنه جهت برگزاری مراسم عذاداری ماه های محرم ، رمضان و صفر میباشد . کاربری آموزشی فضای آموزشی این روستا شامل مهدکودک(1 عدد)،پیش دبستانی (2 عدد با 29 دانش آموز و دو نفر مربی آموزشی) ، دبستان مختلط(1 عدد ، مساحت 2500 متر مربع دارای 155 نفر دانش آموز دارای آزمایشگاه و کارگاه آموزشی ، کلاس هوشمند تدریس الکترونیکی،امکانات ورزشی،سیستم گرمایشی این دبستان بصورت شوفاژ با سوخت گاز شهری،نمازخانه به مساحت 30 مترمربع)  *از این مدرسه به عنوان محل اجتماع و برزگرای مراسم دهه فجر و تجدید از پیشکسوتان و برندگان مسابقات ورزشی دهه فجر و همچنین به عنوان محل اخذ رای در دروه انتخابات استفاده می شود .

*  مدرسه راهنمایی  پسرانه شهید بهشتی(مساحت 1800 متر مربع ، تعداد 80 نفر دانش آموز،امکانات ورزش و آموزشی و آزمایشگاه،سیستم گرمایشی بخاری گاز سوز)  مدرسه راهنمایی دخترانه حجاب (مساحت 2100 متر مربع،تعداد 75 نفر دانش آموز، امکانات ورزش و آموزشی و آزمایشگاه،سیستم گرمایشی بخاری گاز سوز) دبیرستان پسرانه شبانه روزی خلیج فارس مساحت 5300 متر مربع ، تاسیس 1389 ، ساختمان آموزشی به مساحت 1630 متر مربع،مساحت خوابگاه و غذاخوری و … 950 متر مربع،168 نفر دانش آموز(137 نفر بیتوته و مابقی روزانه)3 کلاس هوشمند،کارگاه آزمایشگاهی و آموزشی،سیستم گرمایش شوفاژ موتورخانه با سوخت گاز شهری،نمازخانه به مساحت 42 مترمربع ، 5 باب اتاق مدیریت معاون آموزشی ،پرورشی و اجرایی،اتاق مشاور،داری دو باب سالن مطالعه هرکدام به مساحت 30 متر مربع.

*کلیه مراسم ملی مذهبی،مسابقاتی و … در سطح منطقه و استانی آموزش پرورش در این مرکز انجام میشود * کاربری بهداشتی روستای حاجیلار دارای 1 واحد درمانگاه و 1 واحد خانه بهداشت میباشد که درمانگاه شامل (مساحت 5000 مترمربع،9 نفر پرسنل دولتی  و 1 نفر خصوصی،دارای 2 پزشک،اتاق پذیرس،امور عمومی،مامایی،دندانپزشک و تزریقات و پانسمان،بهداشت محیط،بهداشت خانواده،کارشناس مبارزه با بیماری ها،یک دستگاه وسیله نقلیه به همراه راننده و یک نفر حراست )میباشد.  داروخانه این مرکز به صورت خصوصی اداره میشود.

*از مشکلات این مرکز عدم وجود تخت بیمارستانی،آمبولانس و عدم ارائه خدامات بصورت شبانه روزی*  کاربری تجاری  از کاربری های تجاری این روستا میتوان به وجود (15 باب سوپرمارکت،2 بابا مصالح فروشی،3 بابا تعویض روغنی و اپاراتی ماشینهای سبک و سنگین،جوشکاری به تعداد 5 باب،مکانیکی،حجاری،لوازم خانگی 2 باب مغازه؛پیرایش مردانه 3 عدد و زنانه 7 عدد،نجاری 2 باب،مرکز خرید و فروش تخمه و … ، کارگاه تولید قارچ خوراکی ) اشاره کرد .  نظام استفاده از آب  آب اشامیدنی این مردم بصورت لوله کشی درب منزل بوده و از منابع آبهای زیرزمینی تامین شده و توسط دوعدد منبع آب ذخیره و تحت فشار قرار داده میشود و کاملا بهداشتی و کلریده است .

طرح هادی و اجرای آن در روستا  اجرای طرح هادی از سال 1390 در روستا شروع شده و کماکان ادامه دارد که در سه مرحله(فاز اول اتمام ، فاز دو و سه در حال اجرا )  فاز یک؛ شامل تخریب،آماده سازی و زیرسازی،کانال کشی ،آسفالت و فنداسیون خیابانها و سنگ فرش و بتون پلاک پیاده روهای خیابانهای اصلی.  فاز دو؛تخریب ،آماده سازی و زه کشی و کانال کشی (خیابانهای نیمه اصلی)

فاز سوم ؛ تخریب آماده سازی و کانال کشی (معابر فرعی)

منبع: وبلاگ حاجیلار۲۰/ عباس محمودی