توسط: شهرستان چایپاره شهرستان چایپاره با وسعتی در حدود 1063 کیلومتر مربع در شمال استان آذربایجان غربی واقع شده است. این شهرستان از جهت شمال به شهرستان شوط، شمال شرق به شهرستان پلدشت، شرق و جنوب به شهرستان خوی و غرب به شهرستان چالدران محدود می شود بر اساس تقسیمات کشوری، شهرستان چایپاره دارای دو بخش به نامهای مرکزی و حاجیلار و چهار دهستان به نامهای حاجیلار شمالی و جنوبی، چورس و بسطام است. از نظر توپوگرافی منطقه ای، شهرستان چایپاره از دو چهره طبیعی کوهستان( در جهات جنوبی، شرقی و غربی و دشت( در مرکز شهرستان ) تشکیل شده است. سلسله کوههای موسوم به کوه کمر و سفر داغی جهت جنوبی و جنوب غربی شهرستان را در بر گرفتند. رودخانه موسوم به آغ چای که از سلسله کوههای مرزی ایران و ترکیه سرچشمه می گیرد، از جهت غرب وارد شهرستان شده و پس از عبور از میان دشت قره ضیاالدین و مشروب ساختن زمین ها و باغات کشاورزی مرکز شهرستان در جهت شرق و پس از طی مسافتی به رودخانه ارس می پیوندد. آب و هوای این شهرستان در فصول بهار و تابستان معتدل و در فصل های پاییز و زمستان سرد، همراه با ریزش باران و برف است. منابع آب شهرستان، شامل رودخانه های فصلی، چشمه های آب، چاه های عمیق و نیمه عمیق و رودخانه آغ چای است. جمعیت جمعیت شهرستان چایپاره بر اساس آخرین سرشماری نفوس و مسکن در سال 1395 شامل 47292 نفر است که از این تعداد 26767 نفر در شهر و 20525 نفر در روستاها سکونت دارند. در حوزه چگونگی توزیع جمعیت در سطح بخش ها، تعداد 8360 نفر در بخش حاجیلار و 38932 نفر در بخش مرکزی شهرستان سکونت دارند. ترکیب جمعیتی شهرستان شامل ترک و کرد است که از گذشته های دور در کنار هم زندگی می کنند. وجه تسمیه « چایپاره » در زمینه وجه تسمیه چایپاره، دو دیدگاه وجود دارد: دسته اول، معتقد هستند که نام اصلی چایپاره همان چهار پاره است و آن به دلیل این است که در قدیم این منطقه از چهار بخش تشکیل شده بود. گروه دیگر، اعتقاد دارند که چایپاره به معنی پاره و بخشی از رود است که این نظریه به دلیل عبور رودخانه آغ چای از وسط این شهرستان مصطلح شده است. وجه تسمیه « قره ضیاءالدین » این واژه از دو بخش تشکیل شده است: یک بخش آن « قَره» که در اصل « قُرا» بوده و معنای لغوی « قُراء » یعنی روستاها است که این کلمه با گذشت زمان و به جهت سهولت تلفظ به قَره تبدیل شده است. بخش دوم آن « ضیاءالدین » که به نظر می رسد، این کلمه نام شخصی بوده است که در زمان قدیم صاحب این روستاها بوده است. از طرف دیگر، در متون تاریخی نامی از « قره ضیاءالدین » برده نشده است و تنها در دوره قاجاریه است که مکرر به این نام پرداخته شده است. به نظر می رسد، « ضیاءالدین» همان « ضیاءالدین » نوزدهمین پسر نائب السلطنه عباس میرزا است که در دوره پادشاهی برادرش محمد شاه نزدیک به ده بار حکمران منطقه خوی و چایپاره شده است. شهر قره ضیاالدین از سابقه تاریخی بالایی همانند روستاهای اطراف خود برخوردار نیست. نام این شهر در اواخر دوره صفویه و در دفاتر ثبتی دولت عثمانی به عنوان یکی از 36 روستای تحت تسلط چورس نام برده شده است( باقری بسطامی، 1377 ). در سفرنامه مظفرالدین شاه قاجار به خوی نیز از قره ضیاءالدین به عنوان روستا و ده نام برده شده است( فرماییان، 1342، 14 ). از طرف دیگر، واژه قراء به معنی بزرگ نیز هست و احتمالاً معنی قره ضیاالدین به معنی ضیاالدین بزرگ نیز می توانسته مورد استفاده قرار گیرد. بخش مرکزی همانطور که پیشتر گفته شد، شهرستان چایپاره از دو بخش مرکزی و حاجیلار تشکیل شده است. بخش مرکزی با مساحتی در حدود 627 کیلومتر مربع، بخش هایی از جنوب و غرب شهرستان چایپاره را احاطه کرده است. در این بخش، تعداد 38932 نفر در 49 روستا زندگی می کنند. از روستاهای مهم بخش مرکزی می توان به روستاهای چورس و بسطام اشاره کرده که جزو روستاهای هدف گردشگری استان هستند. بخش حاجیلار دومین بخش شهرستان چایپاره، بخش حاجیلار است. این بخش، قسمت هایی از شمال و غرب شهرستان را پوشش داده و دارای وسعتی در حدود 313 کیلومتر مربع است. در این شهرستان تعداد 26 روستا قرار دارند. جمعیت بخش حاجیلار 8360 نفر است. بخش حاجیلار به دلیل قرار گرفتن قسمت هایی از منطقه حفاظت شده مراکان در داخل آن از اهمیت زیست محیطی بالایی در استان برخوردار است.
برگرفته از سایت فرمانداری چایپاره
